25 Nisan 2024 Perşembe

İyi ki Varsınız Naraları

    



iyi ki varsınız..

iyi ki var mıyız gerçekten?

diğerleri için evet, iyi ki varız, çoğu insanın hayatına güzellik katıyoruz, farkındayız

peki ya biz, kendimiz için iyi ki var mıyız?

ne kadar iyi ki?

ki?

var mıyız?

güya varız. ama nedense gecenin 3ünde düşündüğümde kendim için yok hissediyorum. yaptıklarım hep insanlar için gibi, kendim için değil de. 

ne acı..

neden iyi ki var olduğum yalnızca diğer insanların varlığıyla anlam kazanıyo.

ben, hep bi başkası için mi var olcam

kendim için peki?

o nolcak?

üstelik başkalarının arasında kalbimi paramparça edenler de varken,

hala bir başkası için iyi ki var olmaya devam mı etcem

düşünüyorum bu aptallık mı

kendime ihanet mi diye

bi yandan da

başka türlü nasıl var olunur bilmiyorum.

bir yere varamıyorum

ama gecenin 3ünde kendim için iyi ki var olamamak usul usul gözyaşı akıtıyor..


kendim için attığım en son adımın bu kadar yıpratmasını aşamıyorum belki de

ve genelliyorum

genellerim abi kime ne


iyi ki varmışız

bana ne

bana mı varım 

yoo

sadece ona buna.

ne acı yaa

of ne acı..



23 Mart 2024 Cumartesi

Gençlik Böyledir İşte..

 


Gençlik Böyledir İşte
İçimi titreten bir sestir her gün.
Saat her çalışında tekrar eder:
"Ne yaptın tarlanı, nerede hasadın?
Elin boş mu gireceksin geceye?
Bir düşünsen yarıyı buldu ömrün.
Gençlik böyledir işte, gelir gider;
Ve kırılır sonra kolun kanadın;
Koşarsın pencereden pencereye."

Ah o kadrini bilmediğim günler,
Koklamadan attığım gül demeti,
Suyunu sebil ettiğim o çeşme,
Eserken yelken açmadığım rüzgâr
Gel gör ki, sular batıya meyleder,
Ağaçta bülbülün sesi değişti,
Gölgeler yerleşiyor pencereme;
Çağınız başlıyor ey hâtıralar.

Cahit Sıtkı Tarancı

18 Mart 2024 Pazartesi

16 Mart 2024 Cumartesi

AHLAKİ YARALANMA

                                                           



  AHLAKİ YARALANMA 

                                                        YARALI RUHLARA İTHAFEN 

 “Ruhumun karanlık gecesinde yalnızlığı hissediyorum. Kendime acımamda doğruluğun yolunu göremiyorum” 

 Diz yaralanır, kol yaralanır, mide yaralanır, kalp dahi yaralanır da peki ya ahlak? 

 Evet, ahlak da yaralanır. Üstelik tüm fiziksel yaraların ötesinde kalp yarası kadar derindir o da. 

 Ahlaki yaralanma, insanın doğru bildiklerine, inandıklarına, değerlerine aykırı davranmasıdır. Bunları uygulamak ya da çiğnemek ikileminde kaldığında yanlış yolu seçtiğinde bunalması, daralması, içinin acıması, yüreğinin kanamasıdır. 

 Yüreğin kanamasıdır.. 

 Bu kanamanın kaynağını tarif eden birçok tanım bulunmaktadır. Litz ve arkadaşları (2011) bunu “…derin bir şekilde benimsenen ahlaki inançları ve beklentileri ihlal eden eylemleri gerçekleştirmek, engelleyememek ve bunlara tanıklık etmek veya bunlar hakkında bilgi edinmek” olarak tanımlarken, Şay (1994) “…büyüdükleri ahlaki değerlere aykırı eylemlere tanık olmak veya bunlara katılmaktan kaynaklanan 'karakter bozulması' ” olarak ifade etmiştir. 

 Peki ya ahlakımızı yaralayan nedir, nelerdir, kimlerdir? 

 Bana öyle geliyor ki ilk ahlaki yaramız gençlik çağında, kimlik arayışında oluşur. Ailelerimizin çizdiği belli ahlaki değerler, doğrular çerçevesinde yetişiyoruz, fakat gençlik çağında kendi çerçevemizi çizmeye başlıyor bütünüyle ailemizin çerçevesinde serpilmiyoruz. Farkında olsak da olmasak da bence toprağımıza dökülen suya aykırı davrandığımız ilk anda başlıyor çatlaklar. Aykırı düşüncelerle, davranışlarla, kendi kimliğimizi kazanmak mücadelesiyle ayrışıyoruz bize öğretilen temel değer ve kaidelerden. Elbette bu yaşamın bir parçası olan ahlaki yaralanma benim nezdimde. 

 Bir de toplumsal boyutta ahlakımızı yaralayan şeyler var, ne mi bunlar? 

 Savaşlar, katliamlar, cinayetler, zulümler, ölü bedenler, parçalanmış cesetler, eziyetler, tecavüzler ve daha bu gibi nice yürek biçen neşterler.. 

 Henüz 20 yaşımdayım ve bir yandan kimlik arayışımın verdiği ahlaki yaralarımla cebelleşirken bir yandan ülkemde bitmek bilmeyen cinayetlerle, tecavüz haberleriyle büyüdü yaram. Geçtiğimiz yıl Ukrayna savaşıyla açılmışken bir tanesi daha, şimdi de kapanamayacak kadar derinleşti Filistin’de olanlarla.. 

 Peki ahlakımızı yaralayan bütün bu olanlar için ne yapabiliriz, bu yaraları nasıl iyileştiririz? İlk olarak yarayı fark edebiliriz. Onu ciddiye alıp kanamayı durdurabiliriz. Bu savaşı, katliamı durdurmak, cinayetlerin önüne geçmek mi demek peki? Hayır. Elimizden ne geliyorsa, o ölçüde duyarlılığımızı göstermek demek. Sesimizi duyurmak, destek olduğumuzu hissettirmek, onları, olanları hissetmek iyileştirecek yaralarımızı. Doğruların sesi olacak, değerlerimize yaslanarak dimdik duracak, desteğimizi göstereceğiz. Susmayacağız, hatırda tutacağız ki iyileşelim, iyi olabilelim, iyi kalabilelim. 

 Dünyanın gidişatınca her an ahlakımız yaralanmakla karşı karşıyadır. Ahlakımız her yaralandığında ortaya bazı semptomlar çıkar. Bunlar; utanç, suçluluk, kendine, başkalarına ve aşkın varlıklara karşı güven kaybı, hayata dair ontolojik bir anlam kaybı gibi manevi varoluşsal çatışmalar, dinî ritüellerde azalma veya dinî uygulamaların yapılmaması, inanç kaybı ve tüm bunların da tetikledikleri depresyon, kaygı, öfke, ahlaki çatışmayı yeniden yaşamak, sosyal yabancılaşma gibi sosyal sorunlar, meslektaşlar, eş ve aile gibi ilişkilerde sorunlar ve kendini sabote etme, madde bağımlılığı, intihar düşüncesi ve ölüm gibi kendine zarar verme olarak ortaya çıkmaktadır. Bunu aşağıdaki tablodan daha iyi anlayabiliriz.


 Özetle ahlaki yaralanma değerlerimize aykırı davranmamız ya da bu tür davranışlara şahitlik etmemiz sonucu duyduğumuz rahatsızlık ve bu doğrultuda gösterdiğimiz semptomlardır. Kendimi sorguladığımda bugünlerde ahlaki yaralanmalarımın çokça olduğunun farkına varıyorum. Kim ne kadar farkında bilmem ama büyümek başlı başına ahlaki yaralanma gibi benim için. Yetiştiğim toprak artık bana yetmiyor, fidem büyümek için dahasına ihtiyaç duyuyor ve bu toprağıma ihanet gibi geliyor. Şu sıralar isteklerimle doğrularım çakışıp duruyor. Velhasıl Şeyma bu yol nereye çıkar bilmiyor. Bu bilinmezlik yetmezmişcesine Gazze’de katliam oluyor. İnsanlığın insanlığa sığmayan yüzüyle tanışıyorum, Dünyaya olan inancım, güvenim parçalanıyor, elimden bir şey gelmiyor, gelenler de katledilen o insanlara ulaşmıyor. Velhasıl, ümit yitiyor. Oysa geleceğimin ümitli, iyimser, mücadeleci bir Şeyma’ya ihtiyacı var. Bu zorluklara şahitlik etmiş biri olarak geleceğe daha güçlü çıkmalıyım, bugün değilse de yarınlarda benim gibi hem kimlik arayışında olan hem de dünyanın bu yüzüyle tanışan gençler bana yaslanabilsin, benden güç alabilsin isterim. Bu yüzden bugünden itibaren ahlaki yaralarımı iyileştirmeyi hedefliyorum, elimden gelen duyarlılığı layıkıyla göstermeyi, doğrularım ve isteklerim arasında orta yolu bulmayı görev biliyorum. 

 Tükendi nakd’i ömrüm.. 

 Şu sıralar çiğnenmiş bir vasiyet gibi üzgünüm. 

 Anladım ki, adına dünya denilen şey, bana göre değil. 

 Bütün ışıkları yanıyor üzüntümün 

 Gitmek istemezken gittiğim o yer 

 Güneşin yok saydığı çelimsiz günler, 

 Bir anlık öfkeye verdiler beni; 

 Dünya zemin kat, yüksek kader…

6 Mart 2024 Çarşamba

KAİNAT ORKESTRASINA KULAK VERMEK

 



KAİNAT ORKESTRASINA KULAK VERMEK

Xt+1 = kxt (1-xt)

 Yukarıda gördüğünüz denklem çözümü dünyanın en zor denklemlerinden olan kaos teorisine ait. Fakat öyle bir denklem daha var ki çözümüne ömür yetmeyecek türden. O denklemin adı Yaşam. Yaşam denkleminin içinde birçok değişken var ve bunlardan biri insan bir diğeri de doğa. Çıkıtısı ise varoluş.  Araştırmalara göre henüz kimse tam manasıyla çıktıya ulaşamamış. Kierkegard’ın ‘varoluş asla açıklanamaz’ demesi de bunu destekler niteliktedir. Anlayacağınız bir ömür değil ömürler yetememiş bu denklemi çözmeye. Kim bilir daha da ne ömürler yetemeyecek tam anlamıyla çözümlemeye. Yine de merak etmeyin, insan tarafından çözülemese de bu denklem, takır takır işlemekte evrende.

 Denklemimiz kaos denkleminden çok daha karmaşık olsa da bu denklem üzerinden ifade edecek olsam k=insan x=doğa derdim. Çünkü Marx’ın dediği gibi ‘doğa insanın inorganik bedenidir, bizzat insanın kendisinden başkası doğadır ve insan doğada yaşar, o halde insan doğanın bir parçası olduğu için kendi kendisi ile bağlantılıdır’. Yine Marx'a göre, 19.yy kapitalizminin zorunlu bir sonucu olarak ortaya çıkan doğa-insan bölünmesi, metabolizmada ‘onarılamaz bir yarılma’ yaratmıştır.

 Kodlarımız bu, koda aykırı davrandıkça denklem çözülemez hal almaya, daha da kompleksleşmeye devam edecek. Yarık büyüyecek.

Şöyle düşünelim, kendimizi doğadan ayrıştırmaya çalıştıkça sadeleştirme yapıyoruz, ama işlemin sonucunda eksilen, bölünen, çözümlenemeyen bir şey daha ortaya çıkmış oluyor: insan.

 Depremler oluyor, insanlar ölüyor, neden? Doğayla ayrıştığımız onun kanunlarını göz ardı ettiğimiz için. Küresel ısınma, niçin? Doğaya bütün biçimde yaşamayı reddedip kendi başımızın çaresine de bakamadığımız için, çevre kirleniyor devasa boyutta, niçin? Doğanın kanunlarına kulak tıkarcasına sanayileştiğimiz için!

Denklem git gide çözülemez bir hal alıyor. Oysa doğayla bütünlüğümüzü kabul ettiğimizde doğanın iyileştirici gücüne muhatap oluruz. Gerek huzurevlerinde gerek hastanelerde yapılan birçok araştırmada doğanın ağaçların psikolojik iyi oluşa etkisi ortaya konmuştur. Bunların yanı sıra strese dikkat dağınıklığına iyi geldiği görülmüştür. Bitkilerin insanları hem tıbbi hem ruhen iyileştirici etkilelerini araştırmak için birçok hastane bahçesinde çalışma yürütülmüştür. Bu çalışmalar sonucunda bitki kullanımının doğru olduğu peyzajların hastaların ameliyat sonrası kendilerini toparlama sürecini azalttığı tespit edilmiştir. Kabul edelim doğa bize iyi geliyor! Bununla ilgili şöyle bir hikaye okumuştum bisiklet dersleri kitabında: bir doktor görme özürlü bir gence yaşama sevinci aşılamaya çalışıyor, bunu bir başkasının hayatında yapıcı rol üstlenerek sağlayabileceğini düşünüyor ve gence bir bitki veriyor, gencin onu sulayabilmek için her gün nehre gidip su getirmesi gerekiyor ve genç her gün suyla değil yaşama sevinciyle dönüyor nehirden.

Üstelik sadece sağlık açısından değil, kendimizi tanımak noktasında da büyük etki yaratıyor. Kabul edersek onun yansımasında kendimizi görebilir, yaşama dair ilhamımızı ondan alabiliriz. Liz Marvin’ in Sessiz Bilgeler kitabı bu konuda harikulade bir kaynak. Her bir sayfasında milyonlarca yıldır varlığını sürdüren bir ağacın yaşama gücünden farklı ilhamlar veriyor. Fındık ağacından esnek olmayı, baobab’tan dik durmayı, ardıçtan yere sımsıkı bağlanmayı köklerimizi sağlam tutmayı, çoban püşkülünden yaratıcı olmayı fısıldıyor sayfaları.

 Sahi, anlamınızı hiç doğada aradığınız oldu mu? Biliyorum hepimiz doğada birtakım anlamlar arıyor ve buluyoruz ama kendi anlamımızı arıyor muyuz doğayla ilişkimizde, onu merak ediyorum.

Bana sorarsanız ben kainat orkestrasına kulak verenlerdenim, doğayla ilişkisini her daim anlamlandırmaya çalışanlardanım. Ben anlamını ağaçlarda, göğe bakmakta toprakla yağmurun buluştuğu kokuda bulanlardanım.

Velhasıl ben anlamımın bir kısmını sessiz bilgeler kitabının satırlarında buldum. Şeker akçaağacında. Şeker akçaağacı biraz büyüdüğünde kendisinden küçüklerinin besin ihtiyacını karşılamak için köklerinden onlara şeker takviyesi yapar. Ben şu an 3.sınıfım ve zihnimde çoğu zaman 1.sınıflar için ne yapabilirim, nasıl yardımcı olabilirim sorusu yankı yapıyor. Onun ötesinde Alıç’tan fırtınadan sağlam çıkmak ilhamını aldım ve fırtınanın henüz dindiği varoluşsal sancılarımdan bir şeyler öğrendim, kariyer hedefim tamamıyla benim gibi varoluşunun sancılı sürecinden geçecek olan gençlerin yanında olmak, onlara yaslanabilecekleri bir gövde, tutunup kalkabilecekleri bir dal olmaktan oluşuyor. Japon akçaağacının dallarının hışırtısından esas olanın mütevazi başlangıçlar yapmak olduğunu, huş ağacının rüzgarından gösterinin yıldızı olmanın şart olmadığını duyuyorum ve küçük de olsa adımlar atmaktan çekinmiyor hep bir hareket halinde hayallerime doğru yol alıyorum.

Bir gün çocukluğumu geçirdiğim köye döndüğümde, yani emekli olduğumda, çocukken başında öğretmenimin gelmesini beklediğim ceviz ağacına yaslanmayı hak etmiş bir yaşam sürmeyi hayal ediyorum. Bunu yapabilmek için gençlerle çalışmak istiyorum. Onların şekerağacı olmak, huş ağacı olmak, sığınak bilinen neem ağacı olmak istiyorum.

Her şeyi bir kenara bırakışını ‘bana aşk, para inanç, şöhret, adalet yerine gerçeği verin’ diyerek doğanın gerçekliğine, doğayla ilişkisine yönelen bir genci anlatan İnto The Wild filminden bir alıntıyla, Lord Byron’ un bir şiiriyle satırlarımı sonlandırayım,

Ücra ormanlarda bir haz vardır;

Issız kıyılarda mest olurum;

Kimsenin rahatsız etmediği

Bir çevre vardır,

Derin denizlerde

Ve uğultusunda bir şarkı vardır:

İnsanı daha az sevmem ama

Doğayı ondan çok severim...


Öyleysee 

Hoşça bakın efenim zatınıza..

3 Mart 2024 Pazar

AİDİYET..

 



Ait hissetmek..
Ne kadar da kolay söylemesi hissedememenin yanı sıra. 

Ait hissetmenin bir ihtiyaç olduğunu biliyor muydunuz? Ben biliyordum ama bu konuda da bilmek yeterli gelmiyor gayet tabi. Yaşamak gerekiyor. Ait hissedebilmek gerekiyor. Ve maalesef ki hissedemiyorum. En olmadık yerlerde dünyaya binkat yabancılaşıveriyorum. Bilmemkaçkez geldiğim bir yerde dahi yabancı kalıyorum. Bilmemkaçkez sarıldığım insanlara da.. 
Fotoğraftaki amca kadar benimsemek istiyorum oturduğum bankı dahi, oysa anneme bile yabancılaşıyorum çoğu zaman. Dünyaya ait hissedemiyorum. Oluyor mu arada sizde de? Bazen konuştuğunuz dil dahi diğer herkesten farklı hissettiriyor mu?
Olur böyle şeyler, psikolojide de adına derealizasyon ve depersonalizasyon denir. 
Ne yapmalı peki böyle hissedince, soruyorum kendime? Bilmiyorum. Bugünlük kaçmayı tercih ediyorum ama cevabını bulduğumda yorumlara yazarım diye umuyorum. 
Öyleysee
Hoşça bakın efenim zaatınıza:)

Amanog ve Zenitciği


"Ya siz,
Nasıl bilirdiniz çocukluğunuzu ey cemaat?
Nasıldı
Öldürdüğünüz birinin cenaze namazını kılmak?"
diyor Didem Madak bir şiirinde. Ve bu satırlar beni İstanbul'da bir halk otobüsünün arka koltuğundan alıp Gaziantep sokaklarında çektiğim bu fotoğrafa götürüyor.
Bundan 2 yıl kadar önceydi. Analog fotoğrafçılığı keşfetmiştim ve ben de yapmalıyım demiştim, o filmlere kendi bakış açımı yüklemeliyim. O yaz önce bir fotoğrafçının yanında çalıştım ve temel fotoğrafçılık eğitimimi orada vesikalık çeke çeke aldım. Sonrasındaysa daha çok para kazanacağım garsonluğa giriştim, oradan kazandığım parayla önce birkaç film aldım sonrasındaysa Zenit11 marka makinamı. Ah Zenitciğim.. Ne güzel eşlik ettin fotoğrafçılık serüvenime. Gaziantep, Osmaniye, Diyarbakır ve İstanbul'da ne çok gezdik seninle. Yanımda olman hep başka başka bakış açıları kazandırdı bana. 
5 film bitirdik birlikte. Toplasak sadece bir filmlik kaliteli fotoğraf çekmişizdir ama bunun ötesinde her karenin ardında bizim bir hikayemiz oluştu, birlikte var olduk o karelerin ardında..
İşte bu fotoğraf da elinden balonunu kaçıran bu kız çocuğunun düşüşü, ekonomi yüzünden Zenitciğiyle bir süre ayrı kalacak olan benim son fotoğrafım. 
Biz final yapıyoruz. Sezonları olmayan bir final. Yine de arşivimde sakladığım amanog fotoğraflarımı ve hikayelerimi paylaşıyor olacağım.
Öyleyseee
Hoşça bakın efenim zaatınıza..

İyi ki Varsınız Naraları

      iyi ki varsınız.. iyi ki var mıyız gerçekten? diğerleri için evet, iyi ki varız, çoğu insanın hayatına güzellik katıyoruz, farkındayız...